Op een winterdag tussen vrees en hoop niet het bed uit kunnen komen omdat de vrees overheerst.

Het bed, de warm kabbelende haven, de baarmoeder van de dag. De dag die liever niet geboren wil worden omdat de grauwe kilte daarbuiten hem aanziet en hem wil overnemen, hem wil verwezen en adopteren en met vrees wil overladen.

De dag die hoopvol wil beginnen maar direct vanuit het donker boze geesten ontmoet: de geest van Poetin, de geest van Trump, de geest van Wilders en die van Yesilgöz; de geest van oorlog, in Oekraïne, in Gaza; de geest van een aarde die op is en geen Moeder meer kan zijn, de geest van neerplenzende buien, van hitte en van stormen, de geest van een zeespiegel die stijgt.

De dag wil niet geboren worden, de dag wil niet verweesd raken en geadopteerd worden door zwaarmoedigheid. De dag raakt niet verlicht.

Tussen vrees en hoop de hoop vinden van creatie, de hoop van literatuur, de hoop van schilderkunst, de hoop van mooie woorden en beelden als een begeesterende toespraak op papier.

En dan de hoop van een expositie van transparante lagen. Wanden van slanke, warm-houten balken die samen een netwerk vormen, geweven – het web van een reuzenspin.

Zacht wiegend in dat web hangen kerstgedachten, vormgegeven en gegoten in handgemaakte kaarten van Alison Smithson, architecte uit een gestorven generatie. Een generatie die hoop in het vaandel droeg als het iconisch sentiment van haar tijd.

Een tijd waarin we niets wensten te verpulveren, maar op het puin van recente ellende een nieuwe wereld zouden bouwen.

We gingen het allemaal anders doen. En we deden het ook anders – we lieten zien wat hoop vermag.

Er werd gewerkt aan meer gelijkheid, aan minder egoïsme, aan meer compassie, aan minder haat, aan meer tolerantie, aan minder afwijzing. Er werd gewerkt aan een ideaal: een wereld waarin iedereen welkom was.

Die wereld is nooit afgekomen. Het visioen werd vergeten, de dienstbaarheid eraan geschrapt. De individuele mens stond op en begon een leven voor zichzelf.

Wat zou hij denken aan de ander? Wat zou hij denken om de Moeder? Wat zou hij denken überhaupt, onder de invloed van het Pavlov-kwijl van zijn zelfzuchtig ideaal.

…

Toch blijft er hoop. Gisteren in het museum was het barstensvol creatievelingen. Mensen met Marokkaanse en Turkse wortels. Allemaal uit de buurt, allemaal van deze wijk.

Vrolijke vrouwen met hoofddoekjes, stoere mannen met donkere baarden. En tientallen kinderen, met hoopvolle bruine kinderogen en dartele zwarte krullen.

Er waren hapjes, het was een feest!

En nee, het was geen Islamistisch feest. Begeleid en opgezet door Soraya Smithson – dochter van Alison – was hier een workshop gaande. Er werden kerstdecoraties gemaakt, er werd een winterdag verlicht.

Maalt er iemand om Christelijk of Islamitisch? Maalt er iemand om zwart of blond? Maalt er iemand om blauw of bruin? Maalt er iemand om een hoofddoek of blootshoofds?

Maalt er iemand om binnen of buiten, om hier of om daar, om immi- of emigrant? Doen dat niet slechts de minsten, de vreesvolle vreesbrengers?

Hier maalden mensen om een feest van vrede, een feest van creatie. Hier werd iets samen in elkaar geknutseld: hoop!

Bij de foto’s:

• De tentoonstelling Come Deck the Halls! in het Van Eesteren Museum is nog te bezichtigen tot en met 28 januari 2024