Het koningshuis daalt al jaren in populariteit. Op de radio was een wetenschapster uitgenodigd om dat toe te komen lichten. Zij was op dergelijke stof gepromoveerd.

Maar wat ondanks de daling aan populariteit nu zo frappant is (dat vond de wetenschapster ook), is dat mensen massaal op het koningsgezin afkomen als de mogelijkheid zich voordoet – zoals dat is op Koningsdag. En die massale opkomst is niet bedoeld om hun ongenoegen over het koningshuis te uiten.

Het draait hier voor veel mensen om de grote kans om de koning of de koningin, of desnoods een van de lagere majesteiten, de hand te mogen schudden, aan te mogen raken, of – en dat is werkelijk een hoofdprijs – met een van hen een selfie te mogen maken. Om overigens niet zelden erna de vertrouwelijke band die zij voortaan met het vorstenhuis menen te hebben, te benadrukken met de uitroep: ’Het zijn heel gewone mensen hoor!’

Nederlanders stellen zich koningshuisgewijs dus enerzijds steeds kritischer en afwijzender op; anderzijds kunnen zij de neiging niet onderdrukken om, als hen de gelegenheid wordt geboden, zich in persoon in de dichte nabijheid te koesteren van koningshuisleden.

Die neiging, zo weten psychologen al decennia, komt ergens vandaan. Mensen hebben een diepgewortelde behoefte om zich te vereenzelvigen met celebrities. En aangezien je niet in ze kunt kruipen, kruip je tegen ze aan – liefst zo dicht mogelijk. De ‘hoogheid’ van deze mensen straalt dan af op jou, jij ‘gewone’ mens. Zo stijg je zelf een stukje in de pikorde, in elk geval in je eigen ogen.

Toch blijft het vreemd: we hebben massaal kritiek, vinden het koningshuis niet meer van deze tijd en plaatsen het alsnog op een voetstuk. Een lekker paradoxale vorm van zelfbevrediging.

Of positioneert de paradox zich in een minder opportunistische hoek? Gaat het misschien om twee verschillende groepen Nederlanders: de criticasters en de oranjefans? Hebben we nu eens de een en dan weer de ander in beeld?

De wetenschapster werd er door de interviewster niet op bevraagd en kon het antwoord dus niet geven.